Mỗi dịp Tết đến, trong gian bếp đầm ấm không thể thiếu nồi thịt kho tàu đậm đà thơm béo. Món thịt kho tàu tuy giản dị nhưng bao năm qua luôn giữ vị trí không thể thiếu trên mâm cơm Tết.
1. Nguồn gốc thịt kho tàu
Món thịt kho tàu hay còn gọi là thịt kho hột vịt từ lâu đã xuất hiện trong mâm cơm của các gia đình vùng Nam Bộ.
Miền Nam nắng ấm chan hoà, cây dừa mọc bao la lủng lẳng trái. Vậy nên vị của nồi thịt kho trứng nhờ nước dừa mà càng thanh, đậm đà.
Nhắc đến cụm từ “kho tàu” nhiều người thường liên tưởng đến người Tàu – người Hoa. Tuy nhiên, món ăn này xuất xứ từ nền ẩm thực Việt hẳn hoi đấy nhé.
Có rất nhiều câu chuyện truyền tai về nguồn gốc món thịt kho tàu. Trong đó phổ biến nhất là dị bản dưới đây:
Thuở xưa, dân làng chài mỗi khi lên tàu ra biển lớn đều phải lênh đênh nhiều ngày đêm, thậm chí đến cả hàng tháng trời.
Vậy nên họ phải nấu một nồi thịt kho thật to để ăn trong nhiều ngày và để có sức kéo được nhiều mẻ cá lớn. Từ đó, người ta gọi món thịt này là “thịt kho tàu”.
Còn theo giải thích của nhà văn Bình Nguyên Lộc – một nhà văn hoá tên tuổi của Nam Bộ trong thời kỳ 1945 – 1975 cho rằng, chữ “tàu” trong văn nói miền Tây có nghĩa là “mặn ngọt lờ lợ”.
Cái sự lờ lợ vừa mặn vừa ngọt giống như vị nước con sông Cái. Theo địa lý con sông mà còn có tên Cái Tàu Hạ và Cái Tàu Thượng.
Vậy nên ta có thể gọi món thịt kho tàu là món thịt kho lạt (nhạt). Bởi hương vị lờ lợ của món thịt mà người dân có thể ăn liên tục trong nhiều ngày Tết. Nhân lúc chờ các chợ truyền thống mở trở lại.
Dù được hiểu theo cách nào, thì với người Việt nói chung và người Nam Bộ nói riêng, món thịt kho tàu giản dị nhưng mang một giá trị tinh thần thiêng liêng, là một mảnh ghép không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết.
2. Ý nghĩa thịt kho tàu
Món thịt kho hột vịt chuẩn vị và ngon nhất có lẽ là ở miền Nam nhờ nguồn nguyên liệu phong phú trời ban.
Thịt heo thường là thịt ba chỉ (ba rọi) hoặc các phần thịt có cả nạc lẫn mỡ. Thịt được thái thành các miếng vuông to, trong khi hột vịt to tròn vành vạnh mang ý nghĩa “vuông tròn đều đặn, mọi sự bình an”.
Mỗi khi đến thăm nhà ai, trên mâm cơm dễ dàng nhìn thấy món thịt kho hột vịt. Mọi người vừa dùng bữa vừa chuyện trò thân tình khiến không khí của ngày Tết trở nên hoà nhã, đầm ấm, an vui. Đấy là dấu hiệu cho một năm mới an khang, thuận lợi, đong đầy phúc lành.
Miếng thịt kho mềm rục có màu trắng trong của lớp mỡ và đỏ au của thịt nạc. Màu nâu nhạt của lớp bì heo hầm nhừ, màu nước đường vàng ươm, sóng sánh.
Hột vịt luộc chín mềm, lòng đỏ béo mịn. Kèm theo đó vị ngọt thanh của nước dừa xiêm, vị mặn đậm đà của nước mắm ngon, cay the the của những lát ớt đỏ. Tất cả hoà quyện tạo nên một hương vị khó quên trong khoang miệng của người thưởng thức.
Người dân miền Nam cũng thường đùa rằng: hương vị cuộc đời cũng giống như nồi thịt kho tàu vậy.
Phải đủ các vị cay (của ớt) – đắng (của nước hàng) – mặn (từ nước mắm) – ngọt (bởi đường) thì đó mới là cuộc sống.
Cũng như phải trải qua nhiều gian lao, vất vả thì mới có thành quả ngọt ngào.
3. Bí quyết nấu thịt kho tàu mềm ngon
Mách bạn một vài mẹo nhỏ để món thịt kho tàu đậm đà, thơm nức cho ngày Tết sum vầy nhé:
- Bạn nên chọn miếng thịt có tỉ lệ nạc và mỡ cân bằng, khi kho xong thịt sẽ mềm và món ăn trông đẹp mắt hơn.
- Để thịt thấm đều gia vị, bạn nên ướp thịt ít nhất 30 phút nhé.
- Bạn đảo đến khi thịt săn lại rồi mới cho nước dừa vào ngập thịt. Nhớ canh vớt bọt thường xuyên để nước kho ngon và không bị đục nhé.
- Khi thịt gần mềm bạn mới cho trứng vịt đã luộc, bóc vỏ vào. Như vậy trứng mới không bị nát và chai cứng.
- Bạn cũng có thể thay trứng vịt bằng trứng gà, trứng cút tuỳ thích nhé.
- Để ăn món thịt kho tàu trong nhiều ngày mà vẫn ngon như mới. Sau khi nấu xong và để nguội, bạn chia thành từng phần nhỏ vừa ăn và trữ trong ngăn đá, khi cần dùng lấy mỗi phần ra hâm nóng lại.
