Cứ đến mùa, bà con Tây Bắc thường lên rừng lấy quả núc nác về và chế biến ra nhiều món dân dã mà thơm ngon.
Núc nác là một loại cây rừng có quả, thường mọc ở các tỉnh vùng cao Tây Bắc. Đây vừa là một vị thuốc với nhiều công dụng được dùng trong dân gian, vừa là một món ăn đặc trưng của người địa phương.
Quả núc nác có dáng dẹt và cong, dài khoảng 40 – 80cm. Thường vào mùa từ tháng 7 đến tháng 9 dương lịch. Đây cũng là giai đoạn Tây Bắc vào mùa mưa. Cứ đến mùa, bà con thường lên rừng lấy quả về và chế biến ra nhiều món dân dã mà thơm ngon.
Núc nác có thể luộc chấm, hoặc thái mỏng xào với thịt trâu, thịt bò cũng có hương vị đậm đà riêng. Một trong những món đặc trưng nhất chính là nộm núc nác (còn gọi là gỏi). Nộm cũng có nhiều kiểu làm. Có người đem nướng núc nác trước rồi làm nộm. Có người thì luộc chín rồi thái miếng, trộn với hỗn hợp gia vị mì chính, mắm muối, tỏi ớt… Phổ biến nhất chính là núc nác đem nướng lên rồi trộn rau làm nộm.
Món nộm núc nác được chế biến khá đơn giản. Nguyên liệu chính bao gồm: quả núc nác, cá nướng băm nhỏ hoặc thịt lợn, rau thơm (rau mùi tàu và tía tô thái chỉ), lạc rang giã nhỏ, quả chanh.
Đầu tiên phải chọn những quả núc nác non hoặc không bị già quá, chỉ cần 1-2 quả là đủ cho 1 đĩa đầy. Sau đó, núc nác được đem nướng trên bếp củi cho đều hai mặt. Nướng đến khi lớp vỏ ngoài bong ra, sờ thấy mềm là được. Núc nác nướng xong thì đem bỏ phần vỏ ngoài, thái thành sợi nhỏ. Đem núc nác thái sợi trộn đều cùng đậu phộng. Gia vị gồm muối, mì chính, chanh, rau mùi cho núc nác thấm đều. Cuối cùng là cho ra đĩa và thưởng thức thành quả.
Nộm núc nác hay được ăn kèm với mắm tôm. Vị đăng đắng ngọt ngọt của núc nác cộng thêm gia vị khiến cho món ăn có hương vị rất đặc trưng. Khách ăn lần đầu có hơi lạ miệng, nhưng đã quen rồi thì lại nhớ mãi.
